İşletim sistemini kurduktan sonra en önemli ayarlardan birisi sistemin güncel olup olmamasıdır. Bu hem güvenlik nedeni ile hem de güncel sistem araçlarının kullanılması ihtiyaçları nedeniyle önemli bir davranıştır.
Sistemin güncelliğini kontrol edilmesi için Debian tabanlı tüm sistemlerde aşağıdaki komut uygulanır.
Bu komut ile birlikte sisteminizde güncellenme ihtiyacı bulunan paket olup olmadığı gösterilmektedir. Fakat herhangi bir güncelleme işlemi yapmaz. İlgili paketleri güncellemek istediğinizde ise aşağıdaki komut uygulanır.
Bu işlem tamamlandığında herhangi bir problem yoksa sisteminiz güncellenmiş olacaktır.
Pardus ve Ubuntu kurulumunda eğer Elle IP ayarı girmediyseniz varsayılan olarak sisteminizde DHCP varsa, ilgili sunucu tarafından size bir IP atanacaktır. Fakat bu IP adresi belirli kurallarla belirli zaman sonra değişebilir. Bu nedenle bunu sabit hale getirmek için sistem üzerinden sabit IP tanımlamanız gerekmektedir.
Hem Pardus 17.x hem de Pardus 19.x sürümlerinde statik IP verme süreci aynıdır. Bu nedenle /etc/network/interfaces dosyası içerisine girilir. Bu dosya içerisinde aşağıdaki gibi bir satır bulunması gerekir.
Bu ve benzeri yapıda anlatılan şey eth0 ağ arabiriminde DHCP ile otomatik IP alınmasıdır. Dolayısıyla bu dosyadaki tek satırı yönetici yetkili bir hesap ile vim veya nano gibi bir araç ile açıp, aşağıdaki gibi değiştirmeniz gerekmektedir:
Bu kod dizisindeki IP adresi olarak belirtilen 192.168.1.67 IP'si yerine sizin daha önce aldığınız ip adresini yazabilirsiniz. Bunun için dosyayı düzenlemeye başlamadan "ip a" komutu ile DHCP'nin size verdiği IP adresini öğrenip onu yazabilirsiniz. Bu adımdan sonra IP adresini temizleyip, networking servisini yeniden başlatmak ip adresinin sabitlenmesi için yeterli olacaktır.
Ubuntu, 18.04 sürümünden sonra klasik ağ yapısı yerine netplan sistemine geçmiştir. İlk olarak ağ arabirimi ve mevcut IP'nin belirlenmesi için "ip a" komutunu uygulayarak eth0 veya ens0s3 gibi değer belirlenir.
Bu adımdan sonra /etc/netplan/01-netcfg.yaml dosyası içerisine girilir. Bu dosya içerisinde aşağıdaki gibi bir görüntü bulunmaktadır:
Bu içerik, aşağıdaki gibi bir hale getirilir:
Yaml dosyası olduğu için boşluklar önemlidir. Ve bu düzenleme yapıldıktan sonra aşağıdaki komut ile netplan uygulanmış olur:
Böylelikle IP adresi alınmış olur. Daha detaylı bilgi için internette çok daha detaylı bilgilere erişebilirsiniz.
Kurulan uzak sunucuda kimi zaman SSH paketi yüklü olmayabilir. Bu sebepten ötürü de sunucuya SSH ile bağlanmak imkansızdır. Öncelikle karşı sunucuya aşağıdaki komutlar yardımı ile SSH paketi yüklenmeli ve parolasız bağlantı için gerekli dizin ve dosyalar oluşturulmalıdır.
Kurduğumuz sunucuya kişisel bilgisayarımızdan bağlanmak için Türkçe anlamı Güvenli Kabuk Protokolü olan SSH komutunu kullanacağız.
SSH komutunu kullanırken username yerine sunucuya bağlanmak istediğiniz kullanıcı adını, serverip yerine ise sunucu parolası yazılması gerekmektedir.
Bu komutu çalıştırıp uzak sunucudaki kullanıcı parolasını girildiğinde, artık kişisel bilgisayar üzerinden belirtilen sunucuya komut gönderilebilir.
SSH sunuculara ve bilgisayarlara uzaktan bağlantı yapılmasını sağlayan bir araçtır. SSH kişisel bilgisayar üzerinde konfigüre edilmesi ve sunuculara kişisel bilgisayarın tanıtılması yardımı ile parolasız ssh bağlantısı yapılması mümkündür.
Config dosyasının düzenlenmesi
Windows üzerinde C:\Users\username\ .ssh\config , GNU/Linux sistemlerde ise /home/username/.ssh/config dizininde bulunan konfigürasyon dosyası sık olarak bağlanılan sunucuların bağlantı ayarlarının özelleştirilmesi için sıkça kullanılmaktadır. Örnek bir konfigürasyon dosyasını inceleyelim.
Temel anahtar kelimeleri tanıyalım.
Host : Sunucu için özgürce koyabileceğimiz bir isimdir. Örneğin Liman sunucusu için limanmys ya da limansunucu tercih edilebilir.
HostName : Sunucunun ip adresidir.
User : Sunucuya hangi kullanıcı ile bağlanılmak isteniyorsa, o kullanıcı verilmelidir. Liman sunucusu için liman tercih edilebilir.
Bu anahtar kelimeler dışında port vs. gibi başka ayarlar da bulunsa da, temel olarak bu anahtar kelimeler ile SSH konfigürasyon dosyası özelleştirilebilir.
Kişisel bilgisayarınız üzerinde (Windows ya da bir GNU/Linux dağıtımı),
komutu ile ssh anahtarı oluşturulabilir. SSH anahtarını bir parola ile oluşturmak mümkündür ancak parola konulmazsa gönderilen sunuculara parolasız erişim imkanı tanır.
SSH anahtarının uzak sunucuya gönderilmesi
Burada GNU/Linux dağıtımları ve Windows işletim sistemi arasında fark bulunmaktadır.
GNU/Linux için,
kullanılabilir. Bunun yanında konfigürasyon dosyasındaki Host anahtar kelimesi de bu işlem için kullanılabilir. Örneği Liman sunucusu için,
Windows için,
Windows için de konfigürasyon dosyasındaki Host anahtar kelimesinin kullanılması mümkündür.
Bu adımdan sonra artık sunucularınıza parolasız erişmeniz mümkün olacaktır. Erişmenin yanı sıra VSCode SSH eklentisini de parolasız kullanabilirsiniz.
Makineye sağ tıklanarak Ayarlar açılır.
Ağ sekmesindeki Bağdaştırıcı 1 sekmesindeki, etkinleştir kutucuğunun işaretli olduğundan emin olunur. Takılı birim olarak NAT yazmalıdır.
Ağ sekmesindeki Bağdaştırıcı 2 sekmesindeki, etkinleştir kutucuğunun işaretli olduğundan emin olunur. Takılı birim olarak Köprü Bağdaştırıcısı ya da Bridged Adapter yazmalıdır.
Makine açıldıktan sonra root kullanıcısına giriş yapılarak aşağıdaki komut ile ağ yöneticisi açılır.
Yukarıdaki her iki aygıt için de aşağıdaki ayarlar kontrol edilmelidir.
