Yardım ve Bilgi Alma

Hedefler

• Kabuk üzerinde komutlar ile ilgili yardım alma.

• Kurulu işletim sistemi hakkında bilgi toplama.

• Makine üzeerindeki donanımlar hakkında bilgi toplama.

Anahtar Kelimeler

• help, whatis, apropos

• uname, lscpu, lshw, lspci, lsscsi, lsusb, df, du, free

Yardım Alma

Kabuk üzerinde iken çoğu zaman kendinizi çok yalnız hissedebilirsiniz. Bunun bir nedeni bir çok komutun hangi parametrelere sahip olduğunu bilmemeniz veya ezberlememenizdir. Her iki durum da gayet anlaşılabilir bir durumdur. Bu nedenle çok kullanılan komutlarda detaylı, üçüncü parti komutlarda ise kısmi yardım metinleri bulunmaktadır. Bu metinlerde komutun neler yaptığı, hangi parametreleri aldığı, parametrelerin hangi değerleri alabildiği gibi içerikler yer almaktadır.

help parametresi

Kabuk üzerinde help parametresi ve help komutu bulunmaktadır. Fakat her zaman aynı çıktıyı vermemektedir. Örneğin ls --help yardım çıktısı verirken help ls yardım çıktısı vermemektedir. Fakat cd --help ile help cd aynı çıktıyı vermektedir. Bu nedenle komut olarak değil de parametre olarak kullanmak daha sağlıklı olabilmektedir.

Bu parametre ile bir komutun ne işe yaradığı, parametrelerini ve parametrelerinin hangi değerleri aldığını görebilmekteyiz. Örnek kullanımı aşağıdaki gibidir.

cat --help

man

man komutu, herhangi bir komutun manuel yani kılavuz sayfasının gösterilmesini sağlar. Bu kılavuz sayfaları /usr/share/man/ klasörü altında bulunmaktadır. İlgili çıktı içerisinde help parametresi ile aldığımız değerler ve biraz daha fazlasına ulaşılabilmekteyiz. En yaygın kullanımı olarak aşağıdaki gibi kullanılabilinir.

man echo

whatis

whatis komutu, sonrasında aldığı komut değerinin kılavuz sayfası olarak hangi kategoride olduğunu ve komutun ne işe yaradığını kısaca açıklamaya yaramaktadır. Örnek kullanımı aşağıdaki gibidir.

whatis ls

apropos

apropos komutu, sonrasında aldığı komutun hangi komutlarda geçtiğini göstermektedir. dolayısıyla bir komutun yakın amaçlı kullanılan komutlarını bulabilmede yardımcı olmaktadır. ayrıca bu komut aslında man -k komut çıktısını vermektedir. Örnek kullanımında çıktı olarak bir çok satır vermektedir.

apropos cd

Bilgi Alma

Bu bölümde temel sistem bilgilerini görüntülemeye yarayan komutlar anlatılacaktır. Bölüm boyunca anlatılacak olan komutların bir çoğu Debian ve RHEL sistemlerde varsayılan olarak bulunmamaktadır. Bu sebeple komut kullanımından önce ilgili sistemin paket yöneticisi ile kurulumun yapılması gerekmektedir.

hostname

Bilgisayarın ağ üzerindeki adını görüntülemektedir

host

Sistem ve çekirdek bilgilerini görüntüleme

Fiziksel makine adı dahil olmak üzere bir çok bilgiyi bir arada elde etmemizi sağlayan uname komutu parametreler ile filtreleme yapmamıza olanak sağlamaktadır. Yalnızca fiziksel makine adı görüntülenmek istenirse,

uname -n

kullanılması gerekirken uname ile elde edilebilecek tüm bilgileri görüntülemek için,

uname -a

kullanılması gerekmektedir.

İşlemci bilgilerini görüntüleme

İşlemci ile alakalı detaylı bilgileri lscpu ile görüntüleriz. Tüm bilgiler görüntülenmek istenirse,

lscpu

şeklinde kullanılır. Eğer özellikle bir bilgi görüntülenmek istenirse grep komutundan yardım alınabilir.

lscpu | grep "Model name"

Donanım bilgilerini görüntüleme

1. lshw

   lshw sistem üzerinde bulunan farklı türde bir çok donanım için ayrıntılı bilgi verir. Bu sebeple kullanıcılar arasında -short parametresi oldukça yaygınlaşmıştır.

   Not: Yetkili kullanıcı ile çalıştırılmalıdır.

   sudo lshw
   sudo lshw -short

2. hwinfo

   hwinfo sistem üzerindeki donanımlar ile alakalı lshw'den daha detaylı bilgiler verir. Tıpkı lshw'de olduğu gibi hwinfo için de -short parametresi yaygınlaşmıştır.

   Not: Yetkili kullanıcı ile çalıştırılmalıdır. Her dağıtımda yüklü olarak gelmemektedir.

   sudo hwinfo
   sudo hwinfo --short

Veriyollarını görüntüleme

lspci sistem üzerindeki veriyolları ile alakalı bilgileri ekrana bastırır.

lspci

Sabit ve optik diskleri görüntüleme

Sistem üzerindeki sabit ve optik diskleri görüntülemek için lsscsi komutu kullanılır.

Not: Yetkili kullanıcı ile çalıştırılmalıdır. Her dağıtımda yüklü olarak gelmemektedir.

lsscsi

USB veriyollarını ve cihaz ayrıntılarını listeleme

Sistem üzerindeki usb aygıtlarını listelemek için lsusb komutu kullanılır.

lsusb

Temel disk bilgilerini görüntüleme

Sistem üzerindeki disklerin bağlantı noktalarını, boş kalan alanları görüntülemeye yarar.

df -H

du komutu geçerli dizin ve alt dizinlerinin dsik üzerinde ne kadar yer kapladığını gösteririr

du -h /home/ --max-depth=0

Temel RAM bilgilerini görüntüleme

Boşta kalan veya kullanılan ram miktarını görüntülemek için free komutu kullanılır.

free -h